THỎ-Truyện cổ M’nông

Một hôm, Thỏ đến nhà chủ buôn xin nước uống vì nó lười không muốn ra suối uống. Chủ buôn đưa nước cho thỏ uống và nói:

– Thỏ uống xong rồi giúp tôi làm thịt gà, nấu cơm cho người đi làm rẫy nhé!

Thỏ đồng ý ở lại giúp, chủ buôn bèn dọn cơm cho Thỏ ăn rồi mới nhờ làm thịt gà. Khi làm xong, Thỏ đi đến chỗ những người làm rẫy, thấy họ hì hục chặt cây Thỏ nói:

– Hỡi anh em! Hãy nghe tôi nói đây: chủ buôn dặn khi cây ngã xuống, anh em phải lấy vai đỡ.

Khi cây sắp đổ, mọi người nghe theo lời Thỏ lấy vai đỡ. THế là họ bị cây đè chết hết. Thấy vậy, Thỏ bỏ trốn không trở về nhà buôn nữa. Đi được một đõi thì gặp Cọp, Cọp nói:

– Thỏ đi đâu thế?

– Ồ, tôi chẳng đi đâu cả. Tôi chỉ đi rửa ruột gan tôi để nướng ăn thôi!

Nghe Thỏ nói vậy, Cọp tưởng thật liền mổ bụng mình lấy hết ruột gan ra ngoài. Vì vậy, Cọp bị chết. Thế là Thỏ quay về nhà chủ buôn nói dối rằng Cọp cắn chết những người đi làm rẫy và Thỏ đã đánh chết Cọp. Chủ buôn nghe  vậy thì phục Thỏ lắm nên ông ta lại nhờ Thỏ đi làm cỏ lúa giùm. Thỏ đồng ý ngay, nhưng nhằm lúc mọi người mải mê cuốc cỏ nó lén ăn lúa mà không ai biết. Tới giờ ăn cơm, Thỏ cũng đi ăn như mọi người. Đến chiều, khi về ăn cơm chủ buôn đãi mọi người một ché rượu. Thỏ uống say sưa rồi hát:

Chặt trên, chặt xuống này

Chặt cây lồ ô, chặt đầy sau lung

Nghe Thỏ hát như vậy, mọi người liền bảo nhau:

– Nghe kìa! Thỏ nó hát gì vậy? Chắc nó đã ăn lúa trên rẫy rồi.

Có người nhanh nhẩu mách chủ buôn rằng:

– Sao ông không cho người nhà đặt bẫy để bắt Thỏ.

Chủ buôn nghe nói thấy cũng phải bèn cho người lên rẫy đặt bẫy. Sáng hôm sau, khi người ta đi coi rẫy thì thấy ngay Thỏ bị mắc bẫy. Nhưng trước đó, Thỏ đã khôn ngoan bôi nước cá ươn khắp mình. Khi bị mắc bẫy nó nằm im giả vờ chết. Thấy Thỏ đã chết cứng và có mùi thối xông lên người ta liền vất Thỏ ra bìa rừng. Thế là Thỏ nhổm ngay dậy và nói?

– Các anh hấy chưa, mưu ai thắng ai nào? Không có thằng nào thắng được tôi đâu!

(Người kể: Y Van, buôn Sapa, xã Thuận An, huyện Đak Mil, tỉnh Đắk Nông)